TIẾC THƯƠNG CỐ ĐẠI TƯỚNG ĐỖ CAO TRÍ

               TIẾC THƯƠNG CỐ ĐẠI TƯỚNG ĐỖ CAO TRÍ                                       

                                                      Đây nén hương lòng xin kính gởi

                                                      Anh hùng họ Đỗ đất Đồng Nai…

                                                                                          T.N(23-2-1971)

                                                     

      Năm 1969, tôi cùng một số viên chức và nhân viên thuộc ty CSQG tỉnh Phước Tuy, gồm Trưởng Ty, Phó Ty, Trưởng Phòng Cảnh Sát Đặc Biệt …, tất cả mười bốn người, được lệnh thuyên chuyển cấp tốc ra khỏi địa phương để Giám Sát Viện tiến hành cuộc điều tra về tội tham nhũng.

Theo sự nhận xét của tôi thì Ty Cảnh Sát Phước Tuy làm đúng chức năng và bắt đúng đối tượng, một cơ sở nằm vùng trong một nhà thuốc Tây tại quận Long Điền (Phước Tuy) hoạt động tiếp tế y dược cho Cộng Sản, nhưng vì áp lực ngầm của Cộng Sản hoặc thành phần ăn cơm quốc gia thờ ma Cộng Sản nên thế cờ bị đảo ngược, số viên chức thuộc Ty Cảnh Sát nói trên trở thành nạn nhân và bị điều tra về tội tham nhũng (Vụ việc nầy chỉ được giải oan sau ngày 30-4-75, khi các tên làm việc cho nhà thuốc Tây nói trên hiện nguyên hình là những tên Cộng Sản).

Tôi về trình diện Bộ Chỉ Huy Cảnh Sát Khu 3. Đại Tá Đào Quan Hiển, Chỉ Huy Trưởng Cảnh Sát Khu 3, một cấp chỉ huy sáng suốt, có nhiều kinh nghiệm về tình báo và nhiệt tình trong công tác chống Cộng, nhìn tôi với đôi mắt đầy thiện cảm và chỉ thị cho tôi làm trưởng ban thống kê & Thuyết Trình/ Trung Tâm Hành Quân Cảnh Lực kiêm Giảng Viên Chi vụ Huấn Luyện Khu 3, ngoài ra ông còn tin cẩn giao cho phụ trách việc đúc kết tài liệu thuyết trình của BCH/CS Khu 3 liên quan đến Kế Hoạch Quân Sự Hùng Vương và Kế Hoạch Bình Định Phát Triễn cấp Vùng.

 Kể từ đó, Đại Tá Đào Quan Hiển đi hội họp bất cứ nơi nào, tôi cũng được gọi đi theo, một đôi lần đi họp xa, như đi Chí Linh (Vũng Tàu) hoặc Đồng Tâm(Mỹ Tho) khi Mặt Trời VN (tiếng dùng chỉ Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu) chiếu những nơi nầy, chủ toạ các buổi hợp các cấp chỉ huy cao cấp VNCH nhằm duyệt xét toàn bộ kế hoạch đang thực hiện, còn nơi họp thường xuyên vẫn là Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn III.

Nhờ những lần ra vào hội họp tại Quân Đoàn 3, tôi có dịp nhìn thấy được diện mạo, uy quyền và phong cách hào hoa của Trung Tướng Đỗ Cao Trí. Tôi vô cùng ngưỡng mộ tài trí và phương cách giải quyết các vấn đề gút mắc của Trung Tướng.

Tôi còn nhớ một trong những cuộc họp trước chiến dịch hành quân ngoại biên Toàn Thắng 42, dọc theo biên giới Miên Việt và trên phần đất của Cam bốt, theo sự yêu cầu của Thủ Tướng Lon Nol, người vừa lên cầm quyền nước nầy vào tháng 3/1970, nhằm tiêu diệt các cơ sở hậu cần Cộng Sản và các căn cứ của bộ đội chính qui Bắc Việt, được Chánh quyền thân Cộng Sản Sihanouk cho phép Cộng Sản Bắc Việt sử dụng, làm bàn đạp tấn công quấy phá VNCH.

Khởi đầu, Đại Diện Bộ Công Chánh trình bày tất cả những công việc đã thực hiện và nêu lên một vấn đề không thể đáp ứng được theo yêu cầu của chính quyền Cam bốt, yêu cầu Việt Nam cung cấp đá, nhựa cùng phương tiện cơ giới để sửa chữa Quốc lộ 13(?) , đoạn đường nằm trên phần đất của Cam Bốt, vì ngoài lãnh thổ Việt Nam cộng Hoà, Bộ Công Chánh không có dự trù ngân khoản.

Trung Tướng: Tôi yêu cầu Đại Diện Bộ Công Chánh/ Vùng 3 khẩn trình Bộ Công Chánh thoả mãn yêu cầu của chánh quyền Cam Bốt …, vì con đường nầy sẽ trở thành con đường chiến lược mà chúng ta sẽ sử dụng trong tương lai…

…..

Đến Liên Đoàn (?) Công Binh Chiến Đấu trình bày trở ngại không có phương tiện bắc một cây cầu qua một con sông nào đó tôi không nhớ tên…

Trung Tướng: Tại sao Trung Tá không báo cáo ngay cho tôi khi gặp trở ngại, để chờ đến giờ nầy mới trình bày. Nếu Trung Tá cho tôi biết sớm. Tôi sẽ nhờ Lực Lượng Dã Chiến 2 Hoa Kỳ cấp cho Trung Tá một cây cầu ‘Barley’ (một loại cầu dã chiến) thì công tác coi như đã xong từ lâu.

….

Đến Đại Diện Bộ Chiêu Hồi trình bày:

Kính thưa Trung Tướng, để không làm mất thì giờ của Trung Tướng và quí vị hiện diện nơi đây. Tôi xin…

Trung Tướng: Xin ông Đại Diện ngưng ngay những lời giáo đầu quanh quẩn đó. Tôi chỉ cần ông báo cáo ngắn gọn, chỉ tiêu ấn định cho ông là bao nhiêu, ông đã thực hiện đến đâu và có trở ngại nào đáng nêu ra không. Thời gian của tôi rất eo hẹp. Tôi còn có một buổi họp tại Bộ Tổng Tham Mưu vào lúc 11 giờ nầy. Xin ông thông cảm cho tôi.

Tôi ngồi phía dưới phòng họp, nghe mà khoái; người trình bày vấn đề trở ngại, tưởng chừng như rất khó giải quyết hoặc không thể giải quyết được, thế mà Trung Tướng giải quyết một cách nhẹ nhàng, hợp lý, gây niềm tin và tạo sự thoải mái cho bầu không khí buổi họp., khiến tôi vô cùng cảm phục. Từ đó, lòng tôi tăng phần kính trọng đối với Trung Tướng, coi Ông như người hùng lý tưởng của lòng tôi.

 Ngoài ra, thỉnh thoảng tôi còn được nghe các bạn tôi, sĩ quan phục vụ tại Quân Đoàn 3, kể lại nhiều giai thoại về Trung Tướng Đỗ Cao Trí, giai thoại nào cũng gây cho tôi niềm thích thú say sưa:

Giai thoại về cuộc hợp các Các Cấp Chỉ Huy cao cấp VNCH gồm Các Tổng, Bộ Trưởng, Nghị sĩ, Dân biểu, các Tư lệnh Quân Đoàn, Sư Đoàn cùng Cố Vấn Mỹ và Đại Diện các Tôn Giáo…tại Bộ Tư Lệnh Quân Đoàn 3, dưới quyền chủ toạ của Đại Tướng kiêm Thủ Tướng Trần Thiện Khiêm. Mở đầu, Trung Tướng Đỗ Cao Trí nghiêm trang chào đúng lễ nghi quân cách Đại Tướng kiêm Thủ Tướng Chính Phủ  Trần Thiện Khiêm cùng quan khách trong hội trường và xin phép trình bày các vấn đề liên quan đến Trung Tướng như sau :

Về Cố Vấn Mỹ: Trung Tướng Trí hỏi trong hội trường có ai giỏi tiếng Mỹ không để giúp phần thông dịch. Hội trường (được ghi nhận rất có nhiều người giỏi tiếng Mỹ, có cả giáo sư Anh Văn Nguyễn Ngọc Linh) im lặng, bỗng Trung Tá Mã Sanh Nhơn đứng lên khiêm nhường nhận phần chuyển tải những gì Trung Tướng Trí trình bày đến những vị  Cố Vấn Mỹ, trong số có Cố Vấn Trưởng Quân Đoàn 3, John Paul Vann. Trung Tướng trình bày “ Thông thường người cố vấn phải giỏi hơn người được cố vấn, đàng nầy ông cố vấn của tôi (ý nói John Paul Vann, một trung tá quân đội Mỹ được biệt phái qua CIA và được đưa đi làm cố vấn) không giỏi hơn tôi về mọi phương diện thì làm sao có thể làm cố vấn cho tôi được, ông chỉ có thể là người phụ tá cho tôi, giữ vai trò yểm trợ phương tiện chiến trường theo nhu cầu của tôi mà thôi’. Hội trường im lặng. Các cố vấn Mỹ cũng ngồi im, riêng ông John Paul Vann có phần thay đổi sắc diện, nhưng chẳng có ai phát biểu gì. Phần các giới chức Việt Nam tỏ vẻ hài lòng về việc Trung Tướng Đỗ Cao Trí xác định vai trò của các cố vấn Mỹ để tránh cho dân chúng có thể hiểu lầm và Cộng Sản có thể khai thác xuyên tạc về chính nghĩa cuộc chiến đấu của quân và dân miền Nam chống Cộng Sản.

Về vài vị đại diện tôn giáo tự cho mình là người chống Cộng số 1. Trung Tướng: “ Không có người nào chống Cộng số một hoặc số hai cả. Tất cả mọi người đang sống trên dãy đất Miền Nam đều phải tích cực chống Cộng Sản. Người cầm đầu chống Cộng của VNCH là Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu và người cầm đầu chống Cộng của Vùng 3 là Đỗ Cao Trí”.

Liên quan đến Nghị Sĩ và Dân Biểu. Trung Tướng: “Cứ đến mùa tranh cử, quí vị không có chương trình cải thiện dân sinh dân trí hoặc xây dựng đất nước, quí ông  cứ đem Đỗ Cao Trí nầy ra mổ xẻ về những tin đồn thất thiệt hoặc cho rằng tôi quan hệ nhiều với phụ nữ, hoặc bà nọ bà kia. Tôi tiếp xúc với vợ con sĩ quan và binh sĩ để giải quyết thoả đáng những thắc mắc của họ là trật hay sao ?! Còn chuyện bà nọ bà bà kia là chuyện riêng tư, thí dụ như tôi nhảy dù rơi trên mái nhà của ông Võ Văn Vân và được cô con gái của ông Võ Văn Ứng giúp đỡ, rồi sau đó tôi cưới cô ấy làm vợ là trật hay sao ?! hoặc chuyện tôi cờ bạc thua mỗi đêm vài ba trăm hoặc ngàn đô la tại Đài Bắc, trong khi tôi bị đi làm Đại Sứ, thì đó cũng là chuyện riêng tư, chuyện cờ bạc ăn thua là lẽ thường, hôm qua tôi thắng hai ngàn hôm nay tôi thua một ngàn thì có gì mà đáng nói”.

Bạn tôi trình bày như trên với lòng tự hào rằng anh có một cấp chỉ huy xứng đáng, dám hiên ngang trình bày sự thật để giải toả các tin đồn do bịa đặt vì ganh tị hoặc vì âm mưu của thành phần ăn cơm quốc gia thờ ma Cộng Sản muốn ám hại các tướng lãnh tài ba của Quân Lực VNCH.

Giai thoại về cuộc hành quân giải toả Mật Khu Minh Đạm. Năm 1969, Tiểu Khu Phước Tuy hành quân giải toả Mật Khu Minh Đạm, một vùng rừng núi nằm giữa đường đi Long Hải và đường đi Long Điền-Đất Đỏ, thuộc xã An Nhứt quận Long Điền-Phước Tuy. Với sự yểm trợ của Chiến Đoàn Úc đại Lợi làm vòng đai và Phòng 2 Tiểu Khu với trung đội An Ninh Tình Báo cơ hữu làm nồng cốt, được trực thăng vận thẳng xuống Hòn Đá Chẻ trên đỉnh núi. Tiếng súng giao tranh của đôi bên đang nổ dòn tan, khói súng còn mịt mù bỗng nghe tiếng nói của Trung Tướng Đỗ Cao Trí từ trực thăng thông báo là muốn đáp xuống đỉnh núi. Đại Úy Nguyễn Tấn Thanh Trưởng Phòng 2 TK trình lên là tình trạng chưa an toàn, nhưng Trung Tướng bảo ‘Anh cứ cho đốt một điếu thuốc làm hiệu, tôi sẽ xuống với anh’. Nguyễn Tấn Thanh đành làm theo lệnh. Trực thăng Trung Tướng đáp xuống đỉnh núi, thấy cuộc hành quân có kết quả khả quan, bèn lệnh cho tuỳ tùng bay đi mua ngay một chai rượu Whiskey để tưởng thưởng cho các chiến sĩ gạn dạ mỗi người một nắp rượu. Hành động Trung Tướng Đỗ Cao Trí chứng tỏ Ông đã dám vào chốn hiễm nguy dự phần chết sống cùng ba quân.

Giai thoại về cuộc hành quân khẩn cấp tịch thu một số vũ khí đáng kể tại vùng Rừng Sác giáp ranh ba tỉnh Biên Hoà, Phước Tuy và Vũng Tàu. Bằng vào một nguồn tin tình báo xâm nhập từ tỉnh đội Bà Long ( Bà Rịa- Long Khánh) “Tàu Cộng Sản Bắc Việt đã lén chở một số lớn vũ khí xâm nhập sông Lòng Tảo vào mật khu Rừng Sác thuộc vùng nước giáp ranh ba tỉnh Biên Hoà, Phước Tuy và Vũng Tàu. Số vũ khí  nầy đã được giao cho Đoàn T. 10 Đặc công thuỷ Rừng Sác trách nhiệm chuyển tải cất giấu tại toạ độ XYZ”. Trưởng Phòng 2 Tiểu Khu Phước Tuy đích thân trình Trung Tá Nguyễn Bá Trước, Tiểu Khu Trưởng Phước Tuy mọi việc liên quan đến nguồn tin nói trên, đồng thời xin mở cuộc hành quân khẩn cấp với lực lượng cơ hữu của Phòng 2; cùng lúc trình báo Quân Đoàn về cuộc hành quân nầy (có nghĩa là không chờ lệnh chấp thuận của Quân Đoàn và Trưởng Phòng 2 Tiểu Khu xin lãnh phần trách nhiệm nếu thượng cấp có khiển phạt, chỉ vì sợ mất thời gian tính và cuộc hành quân không kết quả). Với sự yểm trợ của cố vấn Mỹ tại Phòng 2, vị cố vấn nầy ngoại giao với một đơn vị Hải quân Mỹ ở Vũng Tàu, nhờ yểm trợ một số trực thăng OV-10 Bronco chuyển các chiến gan dạ của Phòng 2 Tiểu Khu Phước Tuy, được trang bị toàn đại liên 60 và lựu đạn nhảy xuống vùng chứa một số lớn vũ khí do tàu Cộng Sản Bắc Việt lén lút chở vào giao cho đoàn T.10 Đặc Công Thuỷ Việt Cộng phụ trách chuyển tải cất giấu tại vùng Rừng Sác giáp ranh Tỉnh Biên Hoà, Phước Tuy và Vũng Tàu, trong kế hoạch võ trang Công Trường 5 và 7 Cộng Sản đang hoạt động vùng rừng núi các tỉnh Miền Đông. Cuộc hành quân chính xác, có phần mạo hiểm nhưng mang lại kết quả mỹ mãn. Cuộc giao tranh không đáng kể, địch trong thế chiến đầu rút chạy hơn là bám trụ kháng cự. Phòng 2 TK. Phước Tuy tịch thu một số lớn vũ khí. Trong khi trực thăng chở số vũ khí tịch thu được, từ sáng đến chiều về khu an toàn, thì trực thăng của Trung Tướng Đỗ Cao Trí Tư Lệnh Quân Đoàn 3 và Thiếu Tướng Phan Trọng Chinh Tư Lệnh Phó  bay đến, đáp xuống quan sát trận địa. Trung Tướng tỏ lời khen đồng thời ra lệnh Đại Úy Nguyễn Tấn Thanh, sau cuộc hành quân,  phải về Quân Đoàn trình diện Trung Tướng ngay. Nguyễn Tấn Thanh xin quá giang trực thăng của Thiếu Tướng Phan Trọng Chinh về Quân Đoàn. Ý của Trung Tướng thầm khen vị  sĩ quan gan dạ và tháo vát nầy đã làm được việc, nhưng có vẻ phiền trách vị sĩ quan nầy đã không xin lệnh Quân Đoàn trước khi mở một cuộc hành quân quan trọng. Trung Tướng ra lệnh tưởng thưởng cho các sĩ quan và binh sĩ tham dự cuộc hành quân nói trên mỗi người thăng một cấp, riêng Đại Úy Trưởng Phòng 2, người chịu trách nhiệm cuộc hành quân, chỉ được một Anh Dũng Bội Tinh với ngôi sao đồng, mà Thiếu Tướng Phan Trọng Chinh khi gắn huy chương cho Nguyễn Tấn Thanh có nói nhỏ ‘ý Trung Tướng phạt anh đó’ (vì anh tự ý làm một việc vô cùng nguy hiễm cho cá nhân anh, cho đồng đội anh và…). Tôi thiết nghĩ vì kỷ cương quân đội mà Trung Tướng hành động như trên, nhưng trong lòng Trung Tướng rất thương những sĩ quan dũng cảm như Nguyễn Tấn Thanh, chấp nhận sự hiễm nguy vì quốc gia dân tộc, nên thời gian sau đó, khi Quân Đội VNCH có tổ chức những chuyến xuất ngoại tham quan nước nầy nước nọ, Trung Tướng thường chỉ thị dành cho Đại Úy Nguyễn Tấn Thanh, Trưởng Phòng 2 Tiểu Khu Phước Tuy một chỗ, gọi là âm thầm tưởng thưởng sĩ quan gan dạ và có công…. Quyết định của Trung Tướng làm cho tôi vô cùng thán phục. Thưởng phạt phân minh, có tình có lý.

Tôi biết Trung Tướng gốc người Biên Hoà, sanh ra trong một gia đình khoa bảng, đông anh em trai, tất cả 12 người, mười trai và hai gái, được xếp theo thứ tự: Đổ Cao Minh nha sĩ, cựu dân biểu thời đệ nhất Cộng Hoà, hiện ở Pháp, anh Đỗ Cao Khải (qua đời từ lâu), Đỗ Cao Trí cố Đại Tướng Quân Lực VNCH, Đỗ Cao Huệ  bác sĩ thú y (chết năm 2005 tại Biên Hoà), Đổ Cao Thanh cựu Phó Tỉnh Trưởng Nội An Biên Hoà, hiên định cư tại California, Đỗ Cao Phước cựu Đại Úy Trưởng Phòng Tư/ Tiểu Khu Biên Hoà, cựu nghi viên Hội Đồng Tỉnh Biên Hoà, hiện định cư tại Cali,  Đổ Cao Thọ kỹ sư mục súc, cựu Đại Úy Quân Lực VNCH định cư tại Hoa Kỳ, đã quá đời ngày 9-10-2002 đang lúc về thăm quê Biên Hoà, Đỗ thị Ánh Tuyết ( phu nhân của Tướng Dương Ngọc Lắm) đã qua đời đang thời trẻ trung , Đỗ Cao Nghĩa, Bác sĩ hiện định cư tại Pháp, Đỗ Cao Luận từng là chỉ huy trưởng Biệt Hải Thủ Đô Sài Gòn, từng là Trưởng Phòng 3 Tiểu Khu Đà Lạt,  đã hy sinh tại mặt trận Đơn Dương và được vinh thăng cố Trung Tá. Đỗ Lan Chi dược sĩ, đang định cư tại Cali và  Đổ Cao Thông  cựu Trung Uý quân đội biết phái làm Trưởng Cuộc Cảnh Sát Xã Hiệp Hoà, đang định cư tại Pháp. Vinh diệu thay cho Bác Hai Đỗ Cao Lụa đã cống hiến cho VNCH những đứa con tài đức ngoan cường gồm nhiều bác sĩ, nha sĩ, dược sĩ, một sĩ quan cấp đại tướng, hai sĩ quan cấp tá, ba sĩ quan cấp úy...

Tôi tìm hiểu thêm và được biết cố Đại Tướng Đổ Cao Trí sinh ngày 20-11-1929 tại làng Bình Trước Biên Hoà ,có ba đời vợ có sáu người con, Thân phụ của Trung Tướng là ông Đỗ Cao Lụa, một nhân sĩ, từng là Chủ Tịch Phong Trào Cách Mạng Quốc Gia Việt Nam, thời Đệ Nhất Cộng Hoà và thân mẫu là bà Tô Thị Định.

 Về binh nghiệp của Trung Tướng tôi ghi nhận qua báo chí và trên mạng Internet như sau:

-18 tuổi : Tốt nghiệp khoá 2 Sĩ Quan  Đỗ Hữu Vi tại Nước Ngọt Bà Rịa.

-19 tuổi :Tốt nghiệp Trường Bộ Binh Auvour(Pháp)

-20 tuổi :Tốt nghiệp Trường sĩ quan Nhảy Dù PAU (Pháp)

-23 tuổi : Đại Úy, Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 19BVN

-24 tuổi : Tốt nghiệp khoá Chỉ Huy &Tham Mưu tại Hà Nội. Sau đó với cấp bậc Thiếu Tá, giử chức vụ Tiểu Đoàn Trưởng Tiểu Đoàn 6 Nhảy Dù.

-25 tuổi : Với cấp bậc Trung Tá , giử chức vụ Chỉ Huy Trưởng Liên Đoàn Nhảy Dù

-26 tuổi : Thăng cấp Đại Tá

-27 tuổi : Tư Lệnh Đệ Tam Quân Khu

-29 tuổi : Tốt nghiệp Trường Chỉ Huy & Tham Mưu Cao Cấp tại Forth Leavenworth/Hoa Kỳ và Trường Hành Quân Chiến Thuật Không Địa Chiến tại Kisler/ Hoa Kỳ. Sau đó trở về Việt Nam, giử chức vụ Tham Mưu Trưởng Quân Đoàn I.

-32 tuổi : Chỉ Huy Trưởng Trường HSQ Nha Trang

-34 tuổi : Thăng Thiếu Tướng, giử chức Tư Lệnh Sư Đoàn BB

-35 tuổi : Thăng Trung Tướng giử chức Tư Lệnh Quân Đoàn I,  rồi Quân Đoàn II.

-38 tuổi : Bị Trung Tướng Nguyễn Khánh đương kiêm Thủ Tướng và kiêm Chủ Tịch Hội Đồng Quân Nhân Cách Mạng giải nhiệm chức vụ Tư Lệnh Quân Đoàn II, đồng thời cho giải ngũ, đưa đi làm Đại Sứ tại Hàn Quốc, vì bị nghi ngờ có liên quan đến chính biến ngày 13-9-64  do Trung Tướng Dương Văn Đức chủ xướng.

-39 tuổi : Do đề nghị của Phó Tổng Thống Trần Văn Hương, Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu triệu hồi về nước, cho tái ngũ và cử giử chức vụ Tư Lệnh Quân Đoàn III (ngày 5-8-1968)

-42 tuổi : tử nạn phi cơ ngày 23-2-1971 tại vùng trời Tây Bắc tỉnh Tây Ninh trên đường quan sát chiến trường, cuộc Hành Quân Toàn Thắng 42 đang diễn tiến tốt đẹp và được truy thăng cố Đại Tướng.

Trung Tướng Đỗ Cao Trí là một nhân vật kỳ tài, một vì tướng trẻ nhất trong quân lực VNCH, thuộc lớp tướng đàn anh của Cao Văn Viên, Tổng Tham Mưu Trưởng Quân Lực VNCH và cả Tổng thống Nguyễn Văn Thiệu; Trung Tướng Trí nổi tiếng từ khi còn là Trung Tá, chỉ huy Liên Đoàn nhảy Dù, dự phần đánh tan quân đội Bình Xuyên của Bảy Viễn trong giai đoạn đầu của nền Đệ Nhất Công Hoà.

Trung Tướng Đỗ Cao Trí được giới tướng lãnh quân lực VNCH mô tả là một vị tướng tài ba lỗi lạc, đầy dũng trí và mưu lược, hiểu người biết ta, thông thạo địa hình địa vật trong vùng trách nhiệm, luôn áp dụng nghệ thuật dẫn đạo chỉ huy một cách tuyệt vời khiến quân nhân các cấp từ Quân Đoàn, Sư Đoàn, Trung Đoàn …cho đến binh sĩ đều một lòng kính phục. Thực tế cho thấy các đơn vị thuộc quyền chi huy của Đỗ Cao Trí đều có kỷ luật cao và thường mang lại nhiều chiến tích vẻ vang.

Trung Tướng Đỗ cao Trí rất nhạy bén với tình hình trong vùng. Trung Tướng nghiên cưú rất kỹ các phương thức tác chiến và thói quen của địch, để kịp thời phối trí hợp lý các lực lượng trong vùng, hầu bao vây đánh địch trong thế thượng phong, bằng chứng Trung Tướng  đã cho thành lập Lực Lượng Xung Kích Quân Đoàn 3, rồi giao cho chuẩn tướng Trần Quang Khôi trách nhiệm điều hành, cơ động đánh địch hoặc huyền biến yểm trợ đơn vị bạn chiến đấu hữu hiệu hoặc giải cứu các đơn vị bạn bị địch vây khốn. Và thực tế, LLXK/QĐ 3 đã làm nên việc trong công tác cứu bạn, diệt thù, bằng chứng là Lực lượng Xung Kích Quân Đoàn 3 đã đánh tan Bộ Chỉ Huy tiểu đoàn Việt Cộng Phú Lợi/ Bình Dương, từng giải cứu Chiến Đoàn 5 BĐQ của Đại Tá Đương vào tháng 3/71 khi đơn vi nầy rút ra Quốc lộ 7, tiếp ứng giải vây cho Tiểu Đoàn 30 BĐQ của thiếu tá Võ Mộng Thuỳ ở căn cứ Alpha mặt trận Krek tháng 11/71…

Căn cứ vào tin tức tình báo, do Đại Tá Lê Đạt Công, Trưởng Phòng 2 Quân Đoàn cung cấp, cùng với các nguồn tin tình báo kỹ thuật, không ảnh, điện thám và Biệt Kích Nhảy Toán, Trung Tướng Đỗ Cao Trí lượng định một cách chính xác rằng Bắc Việt đã thiết lập trên phần đất Cam Bốt, giáp ranh biên giới Miên Việt, các khu an toàn cho MTGPMN(Cục R) tại Kratié và các kho dự trữ quân lương, vũ khí cùng căn cứ cho các sư đoàn chính qui Bắc Việt trong số có ba Công Trường (tương đương cấp Sư Đoàn) 5, 7, 9  tại vùng Lưỡi Câu, Mõ Vẹt… Các đơn vị nầy  thường xuyên xâm nhập, tấn công các đơn vị VNCH, ngoài ra Trung Tướng còn nhận định rằng nếu quân ta chiếm được và làm chủ Kratié (căn cứ chiến lược của MTGPMN), chúng ta chận được đường tiếp vận huyết mạch của Bắc Việt vào Vùng 3 và Vùng 4 Chiến Thuật, nên Trung Tướng Đỗ Cao Trí mạnh dạn đề nghị Bộ Tổng Tham Mưu cho mở cuộc hành quân vượt biên sang phần đất Cam Bốt, nhằm càn quét, phá huỷ các khu an toàn kể trên của Cộng Sản Bắc Việt … Cuộc Hành Quân Toàn Thắng 42 được bí mật hình thành và thực sự khai diễn vào ngày N+1 (lúc 7 giờ sáng ngày 29-4-70)

Tất cả quân nhân thuộc Quân Đoàn 3 đều thán phục và hết lời ngợi khen Trung Tướng Đỗ Cao Trí là một anh vị hùng, trí dũng song toàn và lúc nào cũng muốn sát cánh chiến đấu với anh em binh sĩ, khi thì nhảy trực thăng vận với binh sĩ, lúc thì ngồi trên thiết vận xa M.113 thúc giục đoàn quân tiến tới, khi thì ghé BCH/ Hành Quân Chiến Đoàn 318, lúc lại bay sang BCH/ Chiến Đoàn 333 để góp ý điều quân và đặc biệt trong ngày đầu tiên của cuộc hành quân (29-4-70), Trung Tướng đích thân thủ đại liên trên một  chiếc trực thăng võ trang (gunship) yểm trợ cho đại đội trinh sát của Trung Úy Nguyễn Trọng Hoàn thuộc Sư Đoàn 25 BB của Thiếu Tướng Nguyễn Xuân Thịnh, tiến chiếm mục tiêu uỷ nhiệm một cách an toàn, và lần nầy như có một điềm chẳng lành báo trước, chiếc nón lưởi trai màu đỏ với ba sao bạc của Trung Tướng vô tình rơi xuống đất, khi chiếc trực thăng chiến đấu vụt bay lên cao để tránh những loạt đại liên phòng không từ phía dưới bắn lên. Sự dũng cảm và sát cánh chiến đấu với binh sĩ của Trung Tướng Đỗ Cao Trí là một liều thuốc kích thích cực mạnh, khiến binh sĩ hăng say chiến đấu  trong niềm tin tất thắng.

 Trung Tướng Đỗ Cao trí rất được lòng binh sĩ. Ông từng tuyên bố ‘sẽ sống và chết với ba quân trên chiến trường’ và Ông luôn giữ lời hứa đến giờ phút cuối cùng, khói lửa bộc thây trên vùng trời Tây Bắc tỉnh Tây Ninh.

Trung tướng Đỗ Cao Trí quyết tâm cùng ba quân, chiến đấu để bảo vệ nền Tự Do Dân Chủ cho Việt Nam Cộng Hoà. Ông tận tuỵ phục vụ cho lá cờ vàng ba sọc đỏ và đã hiên ngang ngã gục dưới lá quồc kỳ nầy. Thật đáng được lưu danh muôn thuở.

Tôi xin ngưng trình bày sự tài ba lỗi lạc và tinh thần hoà đồng chiến đấu với binh sĩ, dự phần lăn xả vào chốn hiểm nguy để mang về chiến thắng, xem cái chết tợ lông hồng của một vị Tướng tài ba…để mời các bạn lắng nghe những lời thương tiếc hoặc lời bình phẩm của một số đông người, khi nghe tin Trung Tướng Đỗ Cao Trí vĩnh biệt cõi đời  trong một tai nạn phi cơ trên đường ra chiến trận.

-Báo Times và báo Newsweek loan tin ca ngợi ‘Đỗ Cao Trí là vị tướng lỗi lạc, từng nổi tiếng về tài điều quân khiển tướng nghiêm minh’.

-Nhiều báo khác trên thế giới ca ngợi lòng dũng cảm và tài dũng lược của Ông.

-Thống Tướng Mỹ William Westmoreland nhận xét: Cố Đại Tướng Đỗ Cao Trí quả là một mãnh hổ nơi chiến trường.

-Chuẩn Tướng Trần Quang Khôi nhận định:

- Đại Tướng Đỗ Cao Trí là tấm gương sống động nhất, mà báo chí thế giới vẫn ca ngợi Ông là người Anh Hùng Dân Tộc.

- Nếu Pháp có Delattre De Tassigny, Mỹ có Patton, Đức có Rommel thì Việt Nam Cộng Hoà của chúng ta có Đỗ Cao Trí.

            -Dân tộc Việt Nam mất đi một lãnh đạo quân sự vĩ đại, Quân Lực VNCH mất đi một tướng lãnh kiệt xuất. Còn tôi, tôi mất đi vị chỉ huy lỗi lạc chưa từng thấy và người bạn chiến đấu tâm đầu ý hợp nhất.

-Đại Tướng Mỹ Creighton Abram cảm phục tài danh và kính cẩn nghiêng mình trước linh cửu của Ông.

-Tổng Thống Nguyễn Văn Thiệu đã lặng người trong niềm thương tiếc và truy thăng Ông lên Cố Đại Tướng.

-Riêng tôi, một sĩ quan cấp úy, một cấp bực nhỏ nhoi trong ngành Cảnh Sát nhưng cảm nhận được sự tài ba lỗi lạc một vị Tướng Tư Lệnh Vùng, nơi tôi phục vụ, nên đem lòng mến thương. Tôi kính trọng Đỗ Cao Trí hơn nhiều tướng lãnh khác, vì Ông không có tham vọng chánh trị, chỉ lo làm tròn bổn phận của một quân nhân, một vì Tướng trước hiểm hoạ xâm lăng của Cộng Sản, Ông chỉ quan tâm việc điều quân khiển tướng, bố phòng, ngăn chận làn sóng đỏ để cho dân chúng Miền Nam được an cư lạc nghiệp. Tôi hãnh diện nhiều về Trung Tướng Đỗ Cao Trí, bởi Ông là người Biên Hoà, cùng quê hương xứ Bưởi với tôi. Tôi rất đau lòng khi nghe Ông tử nạn phi cơ trên chuyến bay quan sát chiến trường và tôi nghe lòng trĩu nặng buồn thương khi theo dòng người tiễn đưa Ông đến nơi an nghỉ cuối cùng, mắt tôi rướm lệ khi nhìn chiếc quan tài của Ông được khiêng ra, đặt lên thiết vận xa M.113 theo lễ nghi quân cách dành cho một vì tướng tử trận…Chiếc M.113 từ từ chuyển xích mang theo biết bao nỗi nhớ niềm thương…

Tôi viết bài nầy không có ý nhắc lại một niềm đau hoặc khơi gợi lòng căm thù của bất cứ một ai, tôi viết bài nầy chỉ với mục đích bày tỏ lòng kính phục và tiếc thương của tôi, một người em xứ Bưởi đối với một bậc đàn anh tài ba của đất Biên Hoà. Cố Đại Tướng Đỗ Cao Trí đã trở thành một vị anh hùng, bất tử trong lòng người dân Việt, Ông đã đem niềm hãnh diện cho Quân Đội VNCH, cho dòng họ Đỗ Cao và làm vẻ vang cho dải đất Sông Đồng Núi Bửu.

Nếu quí vị đồng hương có dịp vào mạng lưới Internet, đọc bài của Chuẩn Tướng Trần quang Khôi và bài của Trung Úy Nguyễn Ngọc Hoàn viết về cố ĐaiTướng Đỗ Cao Trí, quí vị sẽ thấy cảm động hơn, bùi ngùi thương tiếc cố Đại Tướng Đỗ Cao Trí nhiều hơn bởi tài năng và tấm lòng của Ông đối với binh sĩ.   

Thời gian thắm thoát. Kể từ ngày khối lửa tròn ôm chiếc phi cơ của Trung Tướng Đỗ Cao Trí từ trên vùng trời Tây Bắc tỉnh Tây Ninh chúi rơi xuống đất, đến nay đã ba mươi lăm năm trôi qua. Giờ đây, trí óc tôi cũng đã mòn theo năm tháng, nếu có chỗ nào sai sót hoặc lầm lẫn, kính xin quí bậc đàn anh lượng tình tha thứ cho. Mong lắm thay !

                                                                        Nguyễn Kim Lộc

                                                                (Chicago, ngày 23-2-06)

                        NÉN HƯƠNG LÒNG

                                      Kính dâng hương linh

                                  Cố Đại Tướng Đỗ Cao Trí

            Đây nén hương lòng xin kính gởi

            Anh hùng họ Đỗ đất Đồng Nai

            Ra đi… để lại trời thương tiếc

            Nhang khói còn vương khắp chốn nầy.

            Danh tướng không mơ ngày tóc bạc

            Quyết đem tài trí giữ non sông

            Diệt phường gian ác, quân vô đạo

            Đem lại an cư, tạo thái bình.

            Một thuở Địa Đầu vang chiến tích

            Cao Nguyên tỏ rõ bước uy danh

            Miền Đông nổi tiếng truy quân địch

            Khí thế, hung ca, khúc diễn hành.

            Chao ôi ! Vận nước còn đen tối

            Người đã về đâu? Hỡi nước mây!

            Trong chuyến phi hành quan sát trận

            Trời Tây lửa đỏ phủ thân người.

            Xe tăng thay ngựa đưa thân xác

            Về chốn nghìn năm vĩnh biệt đời

            Quân Đội Nghĩa Trang còn ghi dấu

            Trời buồn nhỏ lệ ánh sao rơi.

                                                            Thế Nhân

                                                (Biên Hoà, ngày 23-2-1971)